Tấm bản đồ

Năm 1960, khi ấy Rogelio Roxas vẫn còn là lính trong quân đội Philippines. Một hôm, ông tình cờ nhìn thấy một thanh niên khoảng 20 tuổi, ốm nặng, nằm ở lề đường gần doanh trại. Lúc biết người này tên là Tamolo không nhà cửa. Roxas đưa Tamolo vào bệnh viện rồi tự bỏ tiền túi ra chi trả viện phí. Cảm động trước nghĩa cử ấy, Tamolo đưa cho Roxas một tấm bản đồ vẽ tay cũ kỹ. Theo lời Tamolo thì người anh rể là một trong những sĩ quan có nhiệm vụ chôn giấu kho vàng của tướng Yamashita. Lúc nước Nhật đầu hàng thì vài ngày trước khi ra trình diện quân đội Mỹ, người anh rể đã đưa tấm bản đồ cho Tamolo, dặn giữ kỹ đợi ngày ông ấy quay lại. Do không tiền bạc, không nhà cửa, sống nhờ trong một tu viện nên Tamolo không nghĩ đến việc tìm kiếm kho vàng.

Hơn nữa thời điểm ấy, cả Philippines đang sôi sục về chuyện kho vàng của tướng Yamashita, dẫn đến một số kẻ cơ hội tung tin rằng mình đang nắm giữ bản đồ chỉ nơi chôn giấu rồi lôi kéo người khác góp tiền mua sắm máy móc thiết bị. Khi đã góp được một số kha khá, họ ôm tiền bỏ trốn nên nếu Tamolo công khai tấm bản đồ, anh ta dễ bị nghi là lừa đảo. Vì vậy Tamolo tặng cho Rosax với hy vọng một ngày nào đó nếu tìm được thì cũng có phần.[1]

Quá trình

Tháng 6 năm 1970, Rogelio Roxas - lúc này là một cựu binh sĩ trong quân đội Philippines, làm nghề sửa chữa ống khóa được thẩm phán Pio Marcos, tòa án thành phố Baguio, đảo Luzon, Philippines, cấp giấy phép tìm kiếm kho vàng.[1]

Ngày 23 tháng 1 năm 1971, Roxas tìm thấy lối vào một đường hầm ở độ sâu 9 m dưới mặt đất. Sau khi phá vỡ bức tường bằng gạch, vật đầu tiên mà Roxas nhìn thấy là những bó dây điện, radio, vài cái lưỡi lê cùng dăm khẩu súng trường, tất cả đã rỉ sét. Cạnh đó, còn có một bộ xương người trong bộ quần áo quân đội Phát xít Nhật.

Ngày 24 tháng 1 năm 1971, nhóm công nhân tiếp tục phá vỡ 2 bức tường bê tông và lần này, họ phát hiện một tượng Phật bằng vàng, cao 0,9 m. Bức tượng nặng đến nỗi phải mất 10 công nhân với dây thừng, ròng rọc mới kéo được nó lên khỏi mặt đất. Roxas đưa tượng về nhà mình, giấu trong buồng riêng rồi chụp hình để làm bằng chứng rằng ông là người tìm ra kho báu vì theo luật Philippines lúc bấy giờ, người tìm ra kho báu vô chủ sẽ được hưởng 70%.[1]

Hôm sau, Roxas cùng nhóm công nhân quay lại đường hầm. Cách nơi tìm thấy bức tượng khoảng 15 m, có mấy chiếc thùng bằng thiếc, bên trong lót gỗ, mở ra thì thấy có 24 thỏi vàng 24 kara, mỗi thỏi có kích cỡ (2,5 x 5 x 1,25) cm và nặng tương đương 30 ounce (933 gr). Với giá cả của năm 1971, mỗi thỏi trị giá 1.050 USD. Vậy tính ra cả thùng là 25.000 USD. Ngay gần đó, Rosax phát hiện một căn phòng rộng 1,8 x 9 m, bên trong là những hòm gỗ xếp chồng lên nhau. Mỗi hòm to bằng một thùng bia, thích hợp để đựng những thanh vàng 75 kg.

Rosax không mở những thùng gỗ đó ra vì ông đã biết mình tìm ra cái gì. Rosax đem 24 thỏi vàng về nhà, cùng vài cây kiếm, lưỡi lê. Nhiều ngày sau, sợ ai đó phát hiện ra kho báu của mình, Rosax đánh sập cửa hầm. Trước mắt, Rosax cần kiếm một số tiền đủ lớn để tiếp tục công việc khai thác kho báu một cách an toàn.[5]

Bị cướp đoạt

Trong những tuần tiếp theo, Roxas 2 lần đến tòa án Baguio tìm thẩm phán Pio Marcos để báo cáo kết quả đào bới kho vàng, cũng như xin công nhận phần tài sản hợp pháp của ông nhưng không gặp được Pio Marcos. Để có tiền trả lương công nhân, Roxas bán 7 thanh vàng rồi hứa sẽ thưởng thêm cho họ hậu hĩnh khi ông bán xong tượng Phật.

Tháng 3 năm 1971, Roxas tìm được người mua bức tượng. Đó là Kenneth Cheatham, bằng cách khoan một lỗ nhỏ dưới cánh tay trái của bức tượng rồi đưa đi phân tích, Kenneth Cheatham xác nhận nó bằng vàng nguyên chất với tỉ lệ 99,99%. Một người mua khác là Luis Mendoza cũng kiểm tra bằng cách sử dụng axít nitric, nó là vàng nguyên khối, tỉ lệ trên 99%.[1]

Ngày 1 tháng 4 năm 1971, người thứ 3 đến tìm mua tượng Phật tên là Joe Oihara. Oihara xem xét tượng Phật rất kỹ và ngỏ ý rất muốn mua. Rosax nhận thấy Oihara đặc biệt chú ý đến cổ bức tượng. Khi vị khách ra về, Rosax và người em trai Danilo cố xoay thử đầu bức tượng, thậm chí dùng cả đến búa và rìu để xoay. Bất ngờ, bên trong lộ ra một lỗ hổng to, chứa 3 nhúm kim cương. Rosax lấy kim cương và xoay cổ tượng Phật trở lại vị trí cũ.[5]

2 giờ 30 sáng ngày 5 tháng 4 năm 1971, một nhóm người mặc quân phục đến nhà Roxas ở Aurora Hill, thành phố Baguio. Họ giới thiệu họ thuộc Cục Điều tra hình sự quân đội Philippines rồi hỏi về kho vàng của tướng Yamashita. Khi Roxas đưa ra tờ giấy phép do thẩm phán Pio Marcos ký để chứng tỏ việc làm của ông là hợp pháp thì họ tịch thu tờ giấy này. Lúc anh trai của Roxas phản ứng, họ đánh ông ta bất tỉnh bằng báng súng rồi lấy đi bức tượng Phật, tất cả các thùng vàng và thanh kiếm Samurai.[5]

Roxas gửi đơn kiện lên tòa án thành phố Baguio. Ngày 19 tháng 4 năm 1971, Cục Điều tra hình sự quân đội Philippines gửi trả tòa án Baguio bức tượng Phật nhưng theo Roxas, nó không phải là bức tượng mà ông đã tìm thấy mà chỉ được mạ vàng. Hơn nữa, khi so sánh nó với tấm hình chụp thì có nhiều chi tiết trên tượng không trùng khớp.

Ngày 18 tháng 5 năm 1971, Cục Điều tra hình sự quân đội Philippines bắt giam Roxas. Họ tra tấn buộc ông phải khai ra vị trí đường hầm chôn giấu kho báu. Bởi tất cả những công nhân mà Roxas thuê mướn, ngay khi hay tin Roxas bị bắt, họ trốn sang đảo Mindanao, ẩn náu trong Khu tự trị Hồi giáo Mindanao nằm dưới quyền kiểm soát của Mặt trận Giải phóng Hồi giáo Moro nên quân đội không thể nào tìm bắt họ được.

Đến cuối tháng 6 năm 1971, một quan chức vào nhà giam gặp Roxas, tự giới thiệu mình là đại diện cho Tổng thống Ferdinand Marcos đề nghị Roxas chỉ cần ký tên xác nhận bức tượng Phật mà Cục Điều tra hình sự gửi trả chính là bức tượng Roxas đã tìm thấy thì ông sẽ được tha, đồng thời còn được nhận 3 triệu peso (tương đương 470.000USD thời điểm ấy) nhưng Roxas từ chối.

Đêm 3 tháng 10 năm 1971, với kỹ năng của một thợ sửa ống khóa, Roxas mở khóa cửa nhà giam trốn thoát. Ông bị bắt lại vào tháng 5 năm 1972 rồi tiếp tục bị giam và bị tra tấn để hỏi về vị trí kho vàng, cũng như phải xác nhận bức tượng Phật là vàng giả.[1]

Đòi lại công lý

Tháng 2 năm 1986, Tổng thống Ferdinand Marcos bị lật đổ. Được Hoa Kỳ bảo trợ, Ferdinand Marcos cùng vợ là Imelda Marcos chạy đến quần đảo Hawaii tị nạn. Theo hồ sơ của Hải quan Mỹ, khi nhập cảnh Hawaii, vợ chồng Tổng thống Marcos mang theo 12 va li và 23 thùng gỗ, bên trong có 413 món đồ trang sức, tất cả đều bằng vàng nạm kim cương, 24 thỏi vàng, 27 triệu peso cùng nhiều đồ vật quý giá khác.

Tháng 3 năm 1988, Roxas nộp đơn khởi kiện cựu Tổng thống Marcos lên tòa án bang Hawaii vì đã chiếm đoạt bức tượng Phật bằng vàng cùng 17 thanh vàng thỏi do ông tìm được.

Sau gần 2 năm xác minh, tìm hiểu các chứng cứ - trong đó đáng kể nhất là lời khai của Kenneth Cheatham và Luis Mendoza - hai nhà buôn đã lấy mẫu trong tượng để đo độ tinh khiết của vàng, cùng lời khai của những sĩ quan cận vệ cựu Tổng thống Ferdinand Marcos nhiều lần họ nhìn thấy bức tượng Phật trong tư dinh Marcos, thậm chí một sĩ quan còn cung cấp cho tòa án tấm hình Ferdinand Marcos chụp cạnh bức tượng này. Tiến hành đối chiếu, hội đồng xét xử nhận thấy nó hoàn toàn phù hợp với hình Roxas chụp ngày 24 tháng 1 năm 1971.

Ngày 28 tháng 9 năm 1989, Ferdinand Marcos chết vì suy tim, suy thận. Năm 1990, tòa án Honolulu, bang Hawaii mới chính thức thụ lý vụ kiện. Tháng 9 năm 1993, Roxas qua đời vì bệnh lao - nhưng có thông tin nói rằng ông bị những người vẫn còn trung thành với Ferdinand Marcos ám sát nhằm triệt tiêu vụ kiện. Thông tin ấy xem ra có cơ sở bởi lẽ vài tháng trước khi chết, Roxas làm thủ tục, ủy quyền cho tổ hợp luật The Gold Budha Coporation thay mặt ông, đòi lại công lý.

Đến năm 1996, tòa án Honolulu mới mở phiên xét xử, buộc vợ cựu Tổng thống là Imelda Marcos phải bồi thường cho Roxas 22 tỉ USD.

Ngày 17 tháng 11 năm 1998, tòa tối cao bang Hawaii sửa lại bản án của tòa Honolulu. Lần này, Imelda Marcos phải bồi thường cho Roxas 41 tỉ USD. Do Imelda Marcos kháng án nên ngày 20 tháng 2 năm 2000, tòa tối cao bang Hawaii đã tiến hành một phiên điều trần nhằm xác định lại giá trị của bức tượng Phật và 17 thỏi vàng. Cũng tại phiên điều trần, luật sư Felix Dacanay yêu cầu tòa tối cao ra phán quyết, buộc vợ cựu Tổng thống Ferdinand Marcos phải bồi thường cho Roxas thêm 6 triệu USD vì đã bắt giam, tra tấn trái phép.

Ngày 25 tháng 11 năm 2015, tòa tối cao bang Hawaii chấp thuận yêu cầu của luật sư Felix Dacanay và tổ hợp luật The Gold Budha Coporation. Tài sản của vợ chồng Ferdinand Marcos hiện nay chỉ gồm những bất động sản, nhưng nó đã thuộc quyền quản lý và đứng tên bởi Chính phủ Philippines sau ngày ông ta bị lật đổ nên không thể phát mãi. Tuy rằng Roxas thắng kiện nhưng bà Imelda Marcos, nay đã 89 tuổi, không còn tiền để bồi thường.[1]